تحلیل زمانی پیشرفت اپیدمی های بیماری سفیدک‌پودری انگور در منطقه سیستان، ایران

بیماری سفیدک‌پودری انگور به ‌وسیله‌ی قارچ Erysiphe necator ایجاد شده و از گسترده‌ترین بیماریهای انگور در دنیا و ایران به شمار می‌رود. بررسی پیشرفت زمانی اپیدمی این بیماری بهوسیله‌ی ارزیابی داده‌های مربوط به‌30 تاکستان در سه شهرستان زابل، زهک و هامون از منطقه سیستان و طی دو سال زراعی 96-1395و 97-1396 انجام گردید. بازدیدهای میدانی از تاکستانها جهت ثبت دادههای مربوط به وقوع و شدت بیماری از زمان شروع رشد گیاه تا زمان برداشت محصول بهصورت هفتگی انجام پذیرفت. منحنی تغییرات زمانی این بیماری در تاکستانها با استفاده از مدلهای خطی، تک مولکولی، لوجستیک، لاگ‌لوجستیک و گومپرتز مورد بررسی قرار گرفت و مدل‌ها بر اساس پارامترهای آماری نظیر ضریب تبیین (R2)، ضریب تبیین تصحیح شده (aR2) و انحراف معیار محاسبات (SEE) مورد مقایسه و بهترین مدل انتخاب گردید. نتایج نشان داد که در مجموع دو سال زراعی، برای سه متغیر میزان وقوع بیماری، شدت آلودگی برگ‌ها و شدت آلودگی خوشه‌ها، مدل تک‌مولکولی به ترتیب با 100‌، 100 و 33/98 درصد اپیدمی‌های مورد مطالعه، برازش داشته است. ضریب تبیین این مدل برای سه متغیر فوق به ترتیب 64/91، 60/89 و 27/90 محاسبه و بر این اساس، این مدل به عنوان مناسب‌ترین مدل جهت توصیف روند پیشرفت این بیماری در شرایط تاکستانهای منطقه سیستان انتخاب گردید. همچنین در مجموع دو سال زراعی، میانگین نرخ سرانه افزایش این بیماری (rm) در سطح تاکستانها نیز برای هر سه متغیر فوق به ترتیب 016/0، 004/0 و 005/0 بوده است. این تحقیق برای نخستین بار در سطح منطقه سیستان و ایران انجام می‌گردد.